Krztusiec u dzieci- objawy, badania i leczenie

Krztusiec u dzieci – czym jest ta choroba?

Krztusiec, inaczej koklusz, to choroba dróg oddechowych, która przebiega z charakterystycznym, uciążliwym kaszlem. Jest ona jednocześnie bardzo zaraźliwa i z dużą łatwością rozprzestrzenia się na kolejne osoby. Szacuje się, że 1 chory może zarazić nawet kilkanaście kolejnych osób. Choć zachorować na koklusz można w każdym wieku, infekcja ta jest szczególnie niebezpieczna dla małych dzieci. Krztusiec u niemowlaka może stwarzać zagrożenie dla jego zdrowia oraz życia. To właśnie dzieci z tej grupy wiekowej najczęściej wymagają hospitalizacji.

Krztusiec wywoływany jest przez bakterie Bordatella pertussis. Po wprowadzeniu szczepień ochronnych przeciwko krztuścowi, zachorowalność spadła. Znacząco zmniejszyła się też związana z krztuścem śmiertelność. Niestety, szczepienie nie daje trwałej odporności. Wymagane jest więc jego powtarzanie, w celu zapewnienia optymalnej ochrony organizmu przed zarażeniem i ciężkim przebiegiem infekcji. W ostatnich latach obserwowany jest wzrost zachorowań na krztusiec, co wynika m.in. ze zmniejszonego odsetka zaszczepionych dzieci. 

W przypadku zachorowania, do leczenia wdrażany jest antybiotyk. Część opiekunów sięga też po domowe sposoby na suchy kaszel, których celem jest poprawa komfortu chorującego dziecka.

Krztusiec – co to jest? Krztusiec u dzieci to choroba dotycząca dróg oddechowych, którą wywołują bakterie. Szczyt zachorować na koklusz przypada na okres zimowy i wczesnowiosenny.

Krztusiec u dzieci – objawy

Koklusz – objawy u dzieci są dość charakterystyczne. Zaczynają pojawiać się kilka-kilkanaście dni po zarażeniu bakteriami. Jak się objawia krztusiec u dzieci? Przy typowym przebiegu krztuśca wyróżniamy 3 określone fazy:

• faza nieżytowa – pojawia się nieżyt nosa, lekko podwyższona temperatura ciała, dziecko jest zauważalnie osłabione, może być rozdrażnione. Na tym etapie może wystąpić suchy kaszel, choć jest on jeszcze łagodny. Faza nieżytowa trwa 1-2 tygodnie. Jest ona najbardziej zakaźnym etapem choroby,
• faza napadowego kaszlu – napadowy kaszel to najbardziej charakterystyczny objaw krztuśca u dzieci. Jest on silny i czasami prowokuje wymioty. Po kilku następujących po sobie kaszlnięciach często pojawia się efekt „piania” – chory próbuje wziąć głęboki oddech, ale obrzęk krtani mu to uniemożliwia. Kaszel u dzieci może prowadzić do pojawienia się sinicy oraz bezdechu. Epizody kaszlu mogą pojawiać się w odpowiedzi na różne czynniki, takie jak chociażby zimne powietrze czy podrażnianie śluzówki nosa podczas odciągania zalegającej w nim wydzieliny. Napady kaszlu pojawiają się częściej w trakcie nocy. Faza napadowego kaszlu może utrzymywać się kilka tygodni,
• faza zdrowienia – w tym okresie objawy stopniowo ulegają wyciszeniu. Stan pacjenta poprawia się. Faza zdrowienia może trwać długo – kilka tygodni, a nawet miesięcy. W tym okresie, kaszel może nasilać się, jeśli rozwinie się infekcja dróg oddechowych.

Krztusiec u dzieci zaszczepionych występuje zdecydowanie rzadziej. Szczepionka nie chroni całkowicie przez zachorowaniem, ale znacząco zmniejsza jego ryzyko. Krztusiec u dzieci szczepionych przebiega łagodniej, a same objawy trwają znacznie krócej. Istotnie niższe jest u nich również ryzyko wystąpienia powikłań.

Krztusiec – objawy u dzieci to początkowo łagodne dolegliwości przypominające zwykłe przeziębienie. Po fazie nieżytowej pojawia się jednak charakterystyczny kaszel, który czasami jest na tyle silny, że prowadzi do wymiotów, a nawet sinicy i bezdechu.

Koklusz u dzieci – jak go rozpoznać?

Rozpoznanie krztuśca nie zawsze jest łatwe. W celu postawienia prawidłowej diagnozy w przypadku podejrzenia tej choroby, lekarz może zlecić oznaczenie stężenia wybranych przeciwciał przeciwko toksynie krztuścowej. Bakterie można też wykryć na podstawie ich hodowli. Jest grupa pacjentów, u których nie ma konieczności przeprowadzania żadnych badań. Dotyczy to osób, u których objawy wskazują na krztusiec i dodatkowo u kogoś z ich najbliższego otoczenia rozpoznano laboratoryjnie koklusz. W takich sytuacjach wykonywanie u chorego dodatkowych badań zazwyczaj nie jest wymagane.

Krztusiec u dzieci, szczególnie tych starszych, może nie mieć tak charakterystycznego przebiegu jak ten, opisany wyżej. Czasami konieczne jest więc wykonanie dodatkowych badań, które pomogą odróżnić koklusz od innych infekcji, których przebieg może być podobny.

Krztusiec – leczenie u dzieci

Jak się leczy krztusiec u dzieci? Krztusiec u niemowląt często wymaga leczenia w szpitalu. Taka potrzeba jest tym częstsza, im młodszy jest pacjent. W terapii podstawową rolę odgrywa podawanie antybiotyków. Jaki antybiotyk na krztusiec u dzieci jest stosowany? U pacjentów pediatrycznych w pierwszej kolejności rozważana jest azytromycyna lub klarytromycyna. Azytromycyna jest lekiem pierwszego wyboru u dzieci w pierwszym miesiącu życia. Antybiotyk podaje się przez kilka dni. Jeśli leki te, z różnych powodów, nie mogą zostać podane, stosowany jest trimetoprim z sulfametoksazolem. Jest on zarezerwowany głównie dla osób, które nie tolerują wymienionych wcześniej leków lub leki te nie są skuteczne.

Antybiotyk zaleca się wprowadzić do leczenia jak najszybciej po pojawieniu się objawów i prawidłowym rozpoznaniu choroby. Antybiotykoterapia ma największy sens, jeśli wdrażana jest w ciągu pierwszych 3 tygodni po wystąpieniu dolegliwości, choć w przypadku niemowląt czas ten jest dłuższy i wynosi 6 tygodni. Istotne jest, aby podawać dziecku antybiotyk zgodnie z zaleceniami lekarza i nie przerywać samodzielnie terapii po zauważeniu poprawy stanu zdrowia dziecka. Czas trwania antybiotykoterapii jest ustalany przez lekarza i należy go przestrzegać.

Objawy krztuśca u dzieci część osób stara się też łagodzić domowymi metodami. Rekomendowane jest dbanie o regularne podawanie dzieciom płynów, a w przypadku maluchów karmionych mlekiem matki – częste przystawianie dziecka do piersi. Jeśli dziecko zmaga się z nieżytem nosa, istotne jest oczyszczanie noska i utrzymywanie jego drożności. Nie ma dowodów naukowych na to, aby inhalacje na kaszel łagodziły przebieg choroby i zmniejszały uciążliwy kaszel u dziecka.

Żaden lek na kaszel również nie ma udowodnionej skuteczności w zmniejszaniu kaszlu występującego w przebiegu krztuśca. Domowe sposoby na krztusiec u dzieci, z wyjątkiem regularnego nawadniania organizmu i odpoczynku, nie są skuteczne. Zalecane jest jednak ograniczenie kontaktu z substancjami, które mogą podrażniać drogi oddechowe dziecka.

Krztusiec u dzieci – szczepienia

Kokluszowi u dzieci można zapobiegać dzięki szczepieniom ochronnym. Są one najskuteczniejszą metodą profilaktyki. Szczepionka przeciw krztuścowi dostępna jest w ramach szczepień bezpłatnych, chyba ze opiekunowie zdecydują się podać dziecku szczepionkę skojarzoną, która jednocześnie chroni przed kilkoma chorobami (szczepionka 5 w 1, szczepionka 6 w 1). Szczepionki podawane są w kilku dawkach  w ciągu pierwszych kilkunastu miesięcy życia dziecka. W późniejszym okresie życia podawane są też dawki przypominające. 

Szczepionka nie zapewnia dożywotniej ochrony przed krztuścem. Pełne zaszczepienie daje ochronę na kilka, maksymalnie kilkanaście lat. Na krztuśca można chorować w każdym wieku, a infekcję można łapać wielokrotnie. 

Krztusiec – objawy u dzieci, szczególnie tych najmłodszych mogą być uciążliwe i prowadzić do pojawienia się bezdechu czy też sinicy. Wielu małych pacjentów wymaga hospitalizacji. Aby chronić dzieci przed zarażeniem tą groźną dla nich chorobą ważne jest wykonywanie szczepień ochronnych, które ograniczają ryzyko infekcji oraz jej ciężkiego przebiegu. Istotna jest też izolacja chorych, u których podejrzewany jest krztusiec. Choć u dorosłych choroba ta zazwyczaj przebiega łagodniej, mogą oni zarażać dzieci, dla których infekcja ta jest dużo bardziej niebezpieczna.