Jak wybrać lek na wątrobę i drogi żółciowe?

Kto powinien stosować leki na wątrobę i drogi żółciowe?

Wątroba odpowiada za wiele funkcji fizjologicznych całego ustroju. Zajmuje się ona m.in. detoksykacją i metabolizmem leków oraz alkoholu, produkują żółci, zawierającej enzymy trawienne oraz wytwarzaniem składników biorących udział w procesie krzepnięcia. Oprócz tego stanowi magazyn dla niektórych witamin, a oprócz tego filtruje całą krew i wychwytuje z niej toksyny. 

Szczególną uwagę na stan wątroby powinny zwrócić uwagę pacjenci stosujący leki przewlekle. Chodzi głównie o farmaceutyki działające niekorzystnie na wątrobę (m.in. leki przeciwpadaczkowe, doustne środki antykoncepcyjne). W przypadku tych pacjentów pojawia się często pytanie - jak można leczyć wątrobę? Wspomagająco na wątrobę działają zioła i zawarte w nich fitoskładniki. 

Zatem oprócz pacjentów w długotrwałej farmakoterapii, komu warto polecić leki na wątrobę i kto powinien wspomóc jej pracę? Są to m.in.:

• osoby zmagające się z chorobami wątroby, np. stłuszczenie, zwłóknienie prowadzące do marskości, infekcje wirusowe (np. WZW A, B, C) i bakteryjne (np. ropień wątroby),
• pacjenci z osłabioną produkcją żółci z objawami dyspepsji i zaparć, a także osoby produkujące żółć o nieprawidłowym składzie np. w kamicy pęcherzyka żółciowego,
• osoby uzależnione od alkoholu lub które zerwały z długoletnim spożywaniem alkoholu,
• ludzie przewlekle narażeni na inne czynniki hepatotoksyczne niż alkohol (np. środki chemiczne),
• pacjenci po zatruciu, np. lekami (najczęściej paracetamol) lub grzybami.

Co zawierają leki na wątrobę i drogi żółciowe?

Typowe produkty na wątrobę, drogi i pęcherzyk żółciowy opierają się na ziołowym składzie. Zależnie od potrzeb można spotkać jednoskładnikowe tabletki na wątrobę np. na bazie ostropestu plamistego z sylimaryną lub karczocha z cynaryną. Zdecydowanie częściej dostępne są mieszanki ziołowe (np. ostropest i kurkuma), których skład uzupełniony jest o witaminy i minerały. Ogromną popularnością cieszą się fosfolipidy sojowe, które biorą udział w odbudowie hepatocytów (komórek wątroby). Preparaty na wątrobę często zawierają również składniki o wysokim potencjale antyoksydacyjnym, np. witaminy E i C lub ekstrakt z zielonej herbaty. 

Czym najlepiej wspomagać, a nawet leczyć wątrobę? Jakie leki na wątrobę powinnam / powinienem stosować? Znając właściwości składników działających korzystnie na wątrobę ten wybór powinien być znacznie prostszy. Te najpopularniejsze to:

Ostropest plamisty

Ostropest to jedno z typowych ziół stosowanych w chorobach wątroby o potencjale hepatoprotekcyjnym. Za działanie ochronne na wątrobę odpowiada kompleks składników znanych jako sylimaryna. Grupa flawonolignanów, w skład której wchodzi sylibina, sylikrystyna stabilizuje błony komórkowe hepatocytów, co uniemożliwia reakcje toksyczne z udziałem m.in. wolnych rodników. Oprócz tego ostropest przyspiesza procesy regeneracji komórek, ponieważ wpływa na produkcję protein w hepatocytach. Jak pokazuje wiele badań działanie ostropestu plamistego sprawdza się w przypadku wielu zatruć, nie jednak tych o  charakterze ostrym. Warto pomyśleć o ostropeście w profilaktyce uszkodzeń związanych np. z alkoholem.

Karczoch zwyczajny

Liście karczocha dostarczają szereg cennych składników o właściwościach hepatoprotekcyjnych. Przede wszystkim największe znaczenie ma cynaryna, która powstaje w procesie suszenia i produkcji wyciągu. Karczoch wspiera i wzmacnia produkcję żółci oraz jej wydzielanie. Pomaga również utrzymać właściwą gospodarkę lipidową. Jest wskazany w wielu chorobach wątroby, ale również w hiperlipidemii np. podwyższonym poziomie trójglicerydów i złego cholesterolu LDL. Dodatkowo chroni wątrobę przed procesami utleniania LDL, dlatego mówi się o nim jako o surowcu przeciwmiażdżycowym.

Ostryż długi

Ostryż długi to inaczej kurkuma, czyli kłącze o charakterystycznym żółto-pomarańczowym kolorze. Zawiera wiele cennych składników o potencjale przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Podstawowe właściwości tej rośliny opierają się na zawartych w kurkumie kurkuminoidach. Kurkuma wykazuje właściwości żółciotwórcze i żółciopędne. Oprócz tego to kolejny surowiec hepatoprotekcyjny, który wykazuje plejotropowe działanie w kierunku ochrony układu nerwowego (neuroprotekcyjne). Ponadto kurkumie przypisuje się działanie przeciwnowotworowe, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Dlatego też znajduje ona zastosowanie w wielu chorobach wątroby i dróg żółciowych.

L-asparaginian L-ornityny

Ornityna to jeden z aminokwasów występujący w postaci połączenia z kwasem asparaginowym. Jest to istotny związek dla detoksykacji amoniaku, którego poziom wzrasta w wielu chorobach wątroby. Ornityna wspiera tzw. cykl mocznikowy, który pozwala pozbyć się amoniaku promując jego przekształcenie do mocznika. Związek ten znajduje zastosowanie w ciężkich chorobach wątroby przebiegających z encefalopatią nie tylko ze względu na detoksykację amoniaku, ale również przemiany białek, tłuszczów oraz wsparcie w regeneracji hepatocytów.

Fosfolipidy

Fosfolipidy to grupa związków, które przyspieszają regenerację wątroby - są wbudowywane w błonę hepatocytów również tych uszkodzonych. Stabilizują one błonę komórkową hepatocytów, a także ograniczają utlenianie lipidów podobnie jak karczoch. Oprócz tego hamuje syntezę kolagenu, zatem proces włóknienia wątroby. W badaniach fosfolipidy wykazały właściwości ochronne przed uszkodzeniami wątroby związanymi z alkoholem i paracetamolem. 

Hymekromon

Pod względem chemicznym to pochodna kumaryny, która znalazła zastosowanie jako środek wspierający wydzielanie żółci na drodze zwiększonego uwalniania z pęcherzyka żółciowego. Proces przeciwdziała krystalizacji cholesterolu i tworzenia się złogów, które są główną przyczyną dolegliwości związanej z kamicą pęcherzykową. Oprócz tego wspiera mięśniówkę układu pokarmowego, ponieważ działa rozkurczowo w obrębie pęcherzyka i dróg żółciowych.

Kwas dehydrocholowy i ursodeoksycholowy

Oba związki są pochodnymi kwasów żółciowych. Są składnikami, które zwiększają produkcję i objętość wydzielanej żółci. Dlatego znajdują zastosowanie w przypadku kamicy pęcherzyka żółciowego. Kwas dehydrocholowy nie stanowi samodzielnego preparatu, ale jest jednym ze składników leku na wątrobę tj. Raphacholin C. Z kolei kwas ursodeoksycholowy może być samodzielnym lekiem (dostępny na receptę). Wyróżnia się nie tylko silniejszym działaniem żółciopędnym, ale również hepatoprotekcyjnym. Przeciwdziała procesowi apoptozy, czyli śmierci komórki. Znajduje zastosowanie w chorobach związanych z cholestazą wewnątrzwątrobową (zaburzonym odpływem żółci).

Czym leczyć wątrobę i jak wybrać lek na regenerację wątroby?

Leki i preparaty wspierające wątrobę wykazują szeroki zakres właściwości. Dlatego też odpowiedź na pytanie jakie tabletki na wątrobę najlepiej wybrać, zależna jest od jednostki chorobowej i wskazań. Dostępne bez recepty leki na wątrobę działać żółciopędnie i żółciotwórczo, chronić komórki wątroby przed działaniem różnego rodzaju toksyn, a oprócz tego wspierać regenerację uszkodzonych komórek wątroby. Jednak mimo, że środki te mają wiele wspólnych właściwości, to ich siła działania może się znacząco różnić. Dodatkowo część nie jest dedykowana w przypadku uczuleń np. na rośliny z rodziny Asteraceae (chodzi o ostropest plamisty i karczoch). Inne przeciwwskazania do sięgania po niektóre preparaty na wątrobę to niewydolność nerek (dla ornityny), ale również ciężka niewydolność wątroby i niedrożność dróg żółciowych (dla hymekromonu).

Jak wybrać lek na regenerację wątroby?

Uszkodzenia wątroby związane z alkoholem, lekami, innymi związkami toksycznymi - ostropest plamisty, fosfolipidy.
Marskość wątroby i przewlekłe stany zapalne - ostropest, fosfolipidy, asparaginian ornityny.
Problemy z wydzielaniem żółci połączone ze złym profilem lipidowym - karczoch, pomocniczo kurkuma.
Łagodne zaburzenia wydzielania żółci - karczoch, kurkuma, hymekromon, a oprócz tego inne nieopisane surowce jak mniszek lekarski, cykoria podróżnik, kocanki.
Stany skurczowe dróg żółciowych - hymekromon, a także mieszanka składników jak mentol, alfa-pinen, borneol, cyneol.
Zaparcia związane z niedostatecznym wydzielaniem żółci - kwas dehydrocholowy, cykoria.
 

Jakie pytania zadają najczęściej pacjenci szukający leku na wątrobę i po jakie preparaty powinni sięgać?

• Jakie leki warto stosować na stłuszczoną wątrobę? - środki na bazie fosfolipidów;
• Jakie leki na regenerację wątroby? - regeneracja wątroby to szeroko rozumiany proces, dlatego ponownie warto wymienić leki na wątrobę z fosfolipidami, ale również ostropestem;
• Jakie leki na wspomaganie wątroby po usunięciu woreczka żółciowego? - to jedno z podstawowych wskazań leku Cholestil Max, który zawiera hymekromon.

Co na drogi żółciowe warto stosować?

W kwestii dróg żółciowych największe znaczenie mają surowce o potencjale rozkurczającym jak wspomniany hymekromon, ale również i składniki aktywne olejku miętowego jak mentol i menton, które można spotkać w leku Rowachol. Pomocniczo stosuje się również “klasyczne” leki rozkurczające jak hioscyna lub drotaweryna (NO-SPA). Jednym z silniejszych środków, który znajduje zastosowanie w leczeniu dyskinezy dróg żółciowych i kamicy żółciowej jest kwas ursodeoksycholowy. Mimo kluczowego mechanizmu lek ten nie może być stosowany w przypadku częstych kolek żółciowych, ograniczonej kurczliwości pęcherzyka żółciowego, a także ostrego stanu zapalnego dróg żółciowych i pęcherzyka. 

Łagodzenie schorzeń związanych z drogami żółciowymi należy koniecznie prowadzić z odpowiednim jadłospisem jak np. dieta wątrobowa. Niezależnie od substancji czynnej leki na drogi żółciowe są przeciwwskazane w przypadku niedrożności związanej z zaczopowaniem przewodu żółciowego.

Preparat na wątrobę i/lub drogi żółciowe powinien być odpowiednio dobrany, aby mógł on najlepiej odpowiadać na potrzeby pacjenta i spełniać swoją rolę. Zatem co regeneruje wątrobę? Są to zdecydowanie fosfolipidy i zioło numer jeden na uszkodzoną wątrobę, czyli ostropest. Kiedy oprócz wątrobowych problemów trawiennych doskwiera nam wysoki cholesterol lepiej sięgnąć po karczoch w tabletkach. Warto również pamiętać, że podobnie jak w przypadku wielu innych schorzeń, dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania wątroby i dróg żółciowych ogromne znaczenie ma zbilansowana i różnorodna dieta oraz nasz styl życia.