Zapalenie zatok sitowych – przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie zatok sitowych u dorosłych i dzieci

Zatoki sitowe to jedne z 4 par zatok przynosowych, które rozwijają się najwcześniej i jako pierwsze osiągają pełną dojrzałość. Umiejscowione są one nieco ukośnie, między oczodołami a jamą nosa. Jednocześnie, zatoki sitowe są najmniejszymi zatokami przynosowymi jakie posiadamy. Zaraz po urodzeniu, mamy 3-4 komórki sitowe, a ich ilość u osób dorosłych rośnie do 5-15. Łącznie, w pełni dojrzałe zatoki sitowe mają objętość 2-3 ml.

Zatoki sitowe, ze względu na stosunkowo szybki rozwój oraz specyficzną budowę, częściej ulegają zakażeniu u dzieci, niż u osób dorosłych. Sitowie jest bowiem u małych dzieci odgraniczone od oczodołu jedynie tkanką łączną. U starszych dzieci i dorosłych, te dwie struktury oddziela natomiast blaszka oczodołowa. Budowa i umiejscowienie zatok sitowych wiąże się z istotnym zagrożeniem wystąpienia powikłań oczodołowych.

Ostre zapalenie zatok sitowych, podobnie jak w przypadku zapalenia innego rodzaju zatok, rozpoznawane jest, gdy objawy utrzymują się nie dłużej niż 12 tygodni. Przewlekłe zapalenie zatok sitowych jest natomiast diagnozowane, gdy dolegliwości trwają dłużej ni 12 tygodni.

Zapalenie zatok sitowych – przyczyny

Najczęstszą przyczyną zapalenia zatok sitowych są wirusy. Infekcja może być wywołana również przez bakterie, takie jak S. pneumoniae, M. catarrhalis czy H. influenzae. Zakażenie zatok sitowych często jest wynikiem infekcji toczącej się w górnych drogach oddechowych. Nierzadko zdarza się również tak, że mimo iż przyczyną infekcji są wirusy, po kilku dniach dochodzi do nadkażenia bakteryjnego.

Ostre i przewlekłe zapalenie zatok sitowych – objawy

Zapalenie zatok sitowych – objawy które mogą wystąpić u chorych to:

• niedrożność nosa,
• wydzielina z nosa – może to być zarówno tzw. katar przedni który ma postać wydzieliny wydostającej się z nozdrzy, jak również tzw. katar tylni objawiający się spływaniem wydzieliny do gardła,
• ból, uczucie rozpierania twarzy,
• zaburzenia węchu – może być to zarówno upośledzenie węchu, zmniejszenie wrażliwości na bodźce węchowe, jak również przejściowa utrata węchu.

Przy zapaleniu zatok sitowych, ból może koncentrować się w okolicy między nosem a oczodołami. Pacjenci mogą również odczuwać swędzenie tej okolicy. Czasami pojawia się też obrzęk.

Oprócz wymienionych dolegliwości, w przebiegu infekcji zatok mogą wystąpić także inne symptomy, np. nieświeży oddech, zaburzenia smaku, kaszel, drapanie i ból gardła, osłabienie czy też podwyższona temperatura ciała.

Zapalenie zatok sitowych bez kataru również może wystąpić, choć nie zdarza się to często. Nieżyt nosa jest jednym z najczęściej pojawiających się przy zapaleniu zatok objawów.

Jak leczyć zapalenie zatok sitowych?

Zapalenie zatok sitowych – leczenie wygląda podobnie jak w przypadku infekcji toczącej się w obrębie innych zatok przynosowych. Najczęściej jest ono objawowe – zalecane są preparaty, które złagodzą odczuwane przez pacjenta objawy. Przy zablokowanym nosie można krótkotrwale stosować leki obkurczające. Przykładowe leki na zatoki o takich właściwościach to aerozol Afrin ND, Nasivin czy też tabletki z pseudoefedryną. Przy jednoczesnym bólu i/lub gorączce, można zastosować lek łączony, w którym oprócz pseudoefedryny znajduje się też ibuprofen (np. Ibuprom Zatoki Tabs). Aby upłynnić obecną w zatokach gęstą wydzielinę i ułatwić oczyszczenie zatok, można natomiast sięgnąć po lek ziołowy, taki jak Sinupret extract.

Zmagając się z zapaleniem zatok warto pamiętać również o płukaniu nosa. Dostępne są specjalne zestawy do płukania nosa, takie jak Fixsin czy Irigasin, które pomagają pozbyć się wydzieliny i przywracają drożność nosa. Do płukania zatok można wykorzystać roztwór soli izotonicznej, a przy nasilonym obrzęku śluzówki nosa lepszym wyborem może być sól o większym stężeniu – sól hipertoniczna. Można również płukać nos roztworem z dodatkiem ksylitolu lub hialuronianu sodu.

Wspomagająco przy zapaleniu zatok sitowych można stosować też witaminę C, która przyjmowana w rekomendowanych dawkach jest bezpieczna i niedroga. Suplementowanie witaminy C przynosi jednak lepsze efekty przy regularnym stosowaniu, jeszcze przed pojawieniem się oznak infekcji. Dowiedziono, że może ona nieco skracać czas trwania przeziębienia, choć nie zmniejsza samego ryzyka jego wystąpienia. Większy efekt regularnego stosowania witaminy C obserwuje się u dzieci, niż u dorosłych.

Zapalenie zatok sitowych – leczenie domowe to wspomniane już płukanie nosa, a także odpoczynek i regeneracja. Zmagając się z zapaleniem zatok warto postarać się nieco zwolnić w codziennym życiu i dać organizmowi czas na efektywne radzenie sobie z chorobą. Zalecane jest też przyjmowanie odpowiednio dużej ilości płynów, szczególnie jeśli występuje gorączka. Nawilżanie powietrza oraz dbanie o odpowiednią (nie za wysoką) temperaturę w pomieszczeniu w którym przebywa chory również może poprawić jego komfort.

Powikłania zapalenia zatok sitowych, jak zostało już wspomniane, wynikają ze specyficznego umiejscowienia tej pary zatok. Spośród ewentualnych powikłań tej choroby, najczęściej występuje zapalenie tkanek miękkich wokół oczodołu mające postać niegroźnego obrzęku powiek. Poważniejszym przebiegiem odznacza się zapalenie blaszki oczodołowej, które może objawiać się obrzękiem, zaczerwienieniem, uciepleniem okolicy oka, bólem oka, zaburzeniem czucia w jego obrębie i spadkiem ostrości widzenia. Stwarza ono również ryzyko utraty wzroku, co jednak zdarza się obecnie bardzo rzadko. Warto znać typowe objawy zapalenia zatoki sitowych, a w przypadku pojawienia się jakichkolwiek niepokojących objawów ze strony narządu wzroku, bez wahania zgłosić się do lekarza.