Ból brzucha - przyczyny i leczenie. Ból brzucha u dziecka

Ból brzucha - charakterystyka

Ból brzucha to powszechna dolegliwość. Dotyczy niemal każdego przynajmniej raz w życiu. Może mieć różny charakter, np. kłujący, piekący, skurczowy lub rozdzierający. Może być opisywany jako dyskomfort w brzuchu. Istotne jest miejsce odczuwania dolegliwości: czy jest to ból po lewej stronie brzucha, ból w prawym boku, czy może wyżej zlokalizowany ból żołądka. Ból brzucha różni się też nasileniem. Najczęściej jest łagodny, choć bywa też silny. Ból brzucha może być ostry, nawracający lub przewlekły. Ostry ból brzucha pełni rolę ostrzegawczą i może świadczyć o konieczności uzyskania szybkiej pomocy medycznej. Pojawia się on np. przy zapaleniu wyrostka robaczkowego, kamicy moczowej czy chociażby pęknięciu wrzodu żołądka. Przewlekły ból brzucha jest zazwyczaj łagodniejszy, ale utrzymuje się powyżej 3 miesięcy.

Zawsze warto starać się rozpoznać ból brzucha i znaleźć jego przyczynę. Od tego bowiem często zależy dobór odpowiedniego leczenia i tym samym - jego skuteczność. Niestety, nie zawsze jest możliwe. W znaczącej części przypadków nie udaje się ustalić dokładnej przyczyny występujących dolegliwości. 

Ból brzucha - co go powoduje

Ból brzucha może mieć wiele przyczyn. W zależności od jego lokalizacji może być to przykładowo:

• ból w podbrzuszu z prawej strony: zapalenie wyrostka robaczkowego, przepuklina, torbiel jajnika, kolka nerkowa,
• ból podbrzusza z lewej strony - zapalenie uchyłków, nieswoiste choroby zapalne jelit, zespół jelita drażliwego IBS, kolka nerkowa,
• ból podbrzusza w części środkowej - choroby zapalne jelit, choroby ze strony układu rozrodczego, zapalenie pęcherza moczowego,
• ból śródbrzusza - kamica nerkowa, zapalenie trzustki, niedrożność jelit, wczesna faza zapalenia wyrostka robaczkowego (jeśli ból pojawia się w okolicy pępka),
• ból brzucha po prawej stronie pod żebrem - choroby wątroby, trzustki, dwunastnicy, zapalenie nerek, choroba wrzodowa żołądka,
• ból pod lewym żebrem - choroba wrzodowa żołądka, pęknięcie śledziony, choroby trzustki, zapalenie płuca lewego,
• ból nadbrzusza w części środkowej - choroba refluksowa przełyku, choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy, choroby dróg żółciowych, choroby trzustki, zawał mięśnia sercowego, niestrawność. 

Kłujący ból brzucha z prawej strony, który przechodzi w ból stały, z jednoczesnym występowaniem nudności i wymiotów może świadczyć o zapaleniu wyrostka robaczkowego. Piekący ból brzucha zlokalizowany w nadbrzuszu może wskazywać na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy. Pojawia się on głównie na czczo i w nocy. Ustępuje po jedzeniu lub po zażyciu leków na zgagę. Ból brzucha nasilający się głównie podczas kaszlu może sugerować zapalenie opłucnej lub inne schorzenie ze strony układu oddechowego. Jeśli przyczyną dolegliwości są choroby zapalne jelit, ból brzucha najczęściej nie jest jedynym objawem. Pacjent może skarżyć się na nawracające biegunki lub zaparcia, wzdęcia i skurcze brzucha. Silny ból brzucha, który promieniuje do pachwiny i może mieć charakter skurczowy pojawia się przy kolce nerkowej. W moczu można zaobserwować krew. Inne możliwe symptomy to nudności, uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza i częsta potrzeba oddawania moczu.

Co na ból brzucha stosować?

Co na ból brzucha skutecznie złagodzi odczuwane dolegliwości? Leczenie bólu brzucha powinno być objawowe. Przy chorobie refluksowej przełyku, ulgę przyniesie zażycie preparatu na zgagę i nadkwaśność. Ból brzucha po jedzeniu, uczucie pełności w jamie brzusznej i inne objawy niestrawności może uśmierzyć lek na niestrawność, taki jak np. Iberogast. Problem z nadmierną ilością gazów, które powodują dyskomfort w brzuchu można wyeliminować stosując preparat na wzdęcia, np. Ulgasim. Zawarty w nim simetikon pomaga pozbyć się nagromadzonych w jelitach pęcherzyków gazów.

Co na ból brzucha stosować jeśli nie jest znana jego przyczyna? Wówczas można sięgnąć po lek rozkurczowy, taki jak No-Spa, Buscopan czy Scopolan. Działają one spazmolitycznie (rozkurczowo) na mięśnie gładkie. Preparaty te są pomocne przy skurczowych bólach brzucha, które pojawiają się w przebiegu schorzeń ze strony dróg żółciowych, układu moczowego oraz układu pokarmowego. Przy bólu brzucha spowodowanym menstruacją, lekami pierwszego wyboru są przeciwzapalne preparaty przeciwbólowe takie jak Ibupar, Kerdex lub Naxii. 

Aby złagodzić pojawiające się dolegliwości można sięgnąć również po domowe sposoby na ból brzucha. Pomocne może być przyłożenie do bolącego miejsca ciepłego kompresu. Ciepło powoduje rozluźnienie napiętych mięśni. Kompres powinien być przyjemnie ciepły, ale nie za gorący, aby nie poparzył skóry. Podobny efekt przyniesie też ciepła kąpiel. Ważne jest także zadbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu. Osobom skarżącym się na ból w lewym boku, prawym boku lub śródbrzuszu, zaleca się również ograniczenie spożycia kawy i herbaty, które mogą nasilać objawy. Warto zadbać także o odpoczynek.

Ból podbrzusza u mężczyzn - jakie może mieć przyczyny?

Silny, nagły ból podbrzusza u mężczyzn może wynikać z ostrego zapalenia gruczołu krokowego. Może być on odczuwany również w okolicy członka i odbytu. Towarzyszą mu też inne dolegliwości, takie jak bolesne oddawanie moczu, gorączka i silne osłabienie. Ostre zapalenie gruczołu krokowego występuje rzadko. W przypadku nagłego pojawienia się opisanych objawów, konieczne jest szybkie uzyskanie pomocy medycznej.

Ból brzucha na dole u mężczyzn może pojawić się także przy łagodnym przeroście prostaty. Zazwyczaj nie jest jednak jego typowym objawem i występuje dopiero wraz z rozwojem powikłań. Charakterystyczne objawy tego schorzenia to dłuższe niż wcześniej oddawanie moczu (słaby strumień moczu), częsta potrzeba oddawania moczu również w nocy, problem z wypływem moczu, nagłe parcie na pęcherz i uczucie jego niecałkowitego opróżnienia. Wystąpienie tych dolegliwości powinno skłaniać pacjenta do wizytu u lekarza.

Ból brzucha po lewej stronie na dole u mężczyzn może świadczyć o przepuklinie pachwinowej. Wyczuć można miękkie zgrubienie w tej okolicy. Ból nasila się podczas dźwigania lub kaszlu. Przepuklina pachwinowa częściej występuje po prawej stronie brzucha. O sposobie leczenia przepukliny decyduje lekarz.

Ból brzucha u dziecka - jak go złagodzić?

Ból brzucha u dziecka może wynikać m.in. z kolki, zaparć lub zakażenia układu moczowego. U noworodków i niemowląt, przyczyną są też wady wrodzone, a u starszych dzieci urazy oraz zaburzenia trawienia. Nagły, ostry ból brzucha na dole po prawej stronie może wynikać z zapalenia wyrostka robaczkowego. Przyczyną bólu brzucha u dziecka w okolicy pępka może być choroba pasożytnicza. Jednocześnie występują wówczas takie dolegliwości jak nudności, spadek apetytu, świąd, osłabienie, problemy z koncentracją i snem.

Bóle brzucha u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym często mają podłoże emocjonalne. Odczuwany stres i konflikty, zarówno te szkolne jak i domowe, wpływają na pracę przewodu pokarmowego. 

Ból brzucha u dziecka - co podać? Jest to zależne od przyczyny tego objawu. Jeśli rozpoznana została owsica można podać lek na pasożyty (Pyrantelum), który dostępny jest bez recepty. Przy sporadycznych problemach z zaparciami, jeśli zmiany trybu życia nie wystarczą, można zastosować łagodny preparat na zaparcia, np. zawierający laktulozę (Lactulosum, Duphalac). Przy przewlekłych zaparciach lepiej sięgnąć po środek z makrogolem (np. Xenna Balance Junior, Dicopeg Junior). Jeśli ból brzucha u dziecka pojawia się nagle lub towarzyszą mu inne, budzące niepokój objawy, należy niezwłocznie udać się do lekarza. 

Ból brzucha - kiedy wymaga wizyty u lekarza?

Łagodny ból brzucha najczęściej można uśmierzyć samodzielnie. Czasami jednak konieczna jest wizyta u lekarza. Należy się do niego zgłosić, jeśli:

• ból brzucha po lewej stronie, prawej lub pośrodku ma duże nasilenie,
• jednocześnie pojawiają się wymioty lub wymioty z krwią,
• stan chorego szybko się pogarsza,
• dochodzi do zatrzymania moczu, stolca lub gazów,
• ból brzucha wybudza pacjenta ze snu,
• pojawia się przewlekły ból z lewej lub prawej strony brzucha, trwający już kilka dni,
• występuje gorączka, silne osłabienie lub spadek masy ciała,
• w nocy pojawia się biegunka,
• widać krew w stolcu.

Nagły, ostry ból brzucha zawsze jest wskazaniem do szybkiego zgłoszenia się do lekarza. Może bowiem wymagać pilnej interwencji chirurgiczej.

Ból brzucha u dzieci i dorosłych może mieć bardzo wiele przyczyn. Część z nich jest niegroźna, a dolegliwości ustępują po zastosowaniu odpowiedniego leku na ból brzucha. Inne wymagają pilnej konsultacji lekarskiej i szybkiego udzielenia pomocy. Nie zawsze łatwo jest odróżnić ból brzucha, który można leczyć samodzielnie od tego, który ma poważniejszą przyczynę. Jeśli mamy takie wątpliwości, ból brzucha dotyczy małego dziecka lub pojawiają się inne, wymienione wyżej, alarmujące objawy, nie należy zwlekać z wizytą u lekarza.