Senes – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie

Senes – właściwości 

Senes (Cassia senna L.), inaczej strączyniec, to roślina ceniona głównie za właściwości przeczyszczające. Surowcem, który jest najczęściej wykorzystywany w lecznictwie, są liście senesu, choć można stosować również owoce strączyńca. Zarówno owoce, jak i liście senesu zawierają sennozydy, a także garbniki, flawonoidy, żywice i olejek eteryczny. Za działanie przeczyszczające odpowiadają przede wszystkim sennozydy.

Senes – roślina ta posiada również inne właściwości prozdrowotne. Obecne w niej związki czynne wykazują działanie antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwcukrzycowe oraz obniżające poziom lipidów we krwi. W medycynie wykorzystanie znajdują jedynie właściwości przeczyszczające senesu. Surowiec ten zawierają preparaty na zaparcia w postaci ziół do zaparzania oraz tabletek. Zawarte w nich sennozydy nie są wchłaniane z przewodu pokarmowego, a po dotarciu do jelit są przekształcane w aktywne związki. Stymulują one perystaltykę jelita grubego, co skutkuje przyspieszonym przesuwaniem zalegających w obrębie jelita mas kałowych. Senes hamuje też wchłanianie wody i elektrolitów ze światła jelita oraz stymuluje ich napływ. Prowadzi to do zmiękczenia stolca, przez co jest on łatwiejszy do wydalenia. 

Część osób stosuje również senes na włosy, w celu ich wzmocnienia i odżywienia. Uważa się, że płukanka przygotowana z naparu z senesu może przywrócić włosom blask i zdrowy wygląd. Czasami senes na włosy nakładany jest po to, aby zmienić ich kolor na bardziej wyrazisty. Nie ma jednak co oczekiwać, że senes znacząco przyciemni włosy lub je rozjaśni.

Senes – zioła na zaparcia

Senes – herbata z liści strączyńca, a także tabletki z sennozydami, są powszechnie stosowane w leczeniu zaparcia. Takie zastosowanie tej rośliny ma poparcie w badaniach naukowych. Senes przeznaczony jest do krótkotrwałego leczenia zaparcia. Należy przyjmować go jedynie doraźnie. Wiele osób nadużywa jednak tę roślinę. Często wynika to z panującego przekonania o odchudzających właściwościach senesu. Efekt przeczyszczający powodowany przez liście strączyńca wiąże się z oczyszczeniem jelit z obecnych w nich mas kałowych oraz utratą wody i elektrolitów. Może to powodować chwilowy spadek wagi. Senes nie wpływa jednak na utratę tłuszczu, ani przemiany metaboliczne, które rzeczywiście mogą oddziaływać na utratę masy ciała. Ma on jedynie działanie przeczyszczające. Jego nadużywanie może prowadzić do groźnych konsekwencji zdrowotnych, o których będzie mowa w dalszej części artykułu.

Po jakim czasie działa senes?

Herbata senes czy też tabletki zawierające wyciąg z senesu nie działają natychmiast po ich zażyciu. Efekt przeczyszczający pojawia się zazwyczaj po 8-12 godzinach. Z tego też powodu, preparaty z senesem zaleca się przyjmować przed pójściem spać. Dzięki temu efekt przeczyszczający powinien pojawić się po przebudzeniu. Kilkugodzinny odstęp między zażyciem leku a wystąpieniem jego działania wynika z przemian, którym muszą ulec obecne w nim sennozydy odpowiadające za właściwości oczyszczające.

Senes – właściwości przeczyszczające wykorzystywane są w leczeniu zaparcia. Efekt działania tej rośliny nie pojawia się jednak natychmiast, a dopiero po 8-12 godzinach od jej zażycia w formie herbaty lub tabletek. 

Senes na zaparcia – jak długo można stosować?

Senes – zioła na zaparcia powinny być stosowane jedynie doraźnie, przez krótki okres czasu. Można z nich korzystać przez 1-2 tygodnie, ale nie codziennie, a co 2-3 dni. Jeśli problem zaparcia trwa dłużej, warto skonsultować się z lekarzem. Dostępne są preparaty, które mogą być przyjmowane długotrwale, nie stwarzając przy tym zagrożenia dla zdrowia. Warto mieć na uwadze, że senes na zaparcia nie usuwa przyczyny problemu. Łagodzi jedynie jego objawy. Nadużywanie senesu może prowadzić do zaburzenia perystaltyki jelit. Naturalne ruchy jelita ulegają wówczas wyciszeniu, co w konsekwencji sprzyja nasilaniu się problemu, a nie jego eliminacji. 

Czy senes jest szkodliwy?

Senes herbata – skutki uboczne dotyczą nie tylko możliwego zaburzenia naturalnej pracy jelit. W przypadku dłuższego niż zalecane stosowania senesu zachodzi też ryzyko nadmiernej utraty wody i elektrolitów. Efekt ten może pojawić się szybciej i w większym natężeniu u pacjentów, którzy stale przyjmują leki mogące obniżać poziom elektrolitów (np. wybrane leki moczopędne).

Senes – skutki uboczne, które mogą pojawić się u pacjentów przyjmujących senes, to również bóle, skurcze brzucha, biegunka oraz skórne reakcje alergiczne (np. wysypka). Senes może też powodować przemijającą zmianę zabarwienia moczu na żółto lub czerwono. 

Senes - przeciwwskazania

Senes – przeciwwskazaniami do jego stosowania są: zapalenie wyrostka robaczkowego, niedrożność jelit, atonia jelit (spadek aktywności mięśni jelit co skutkuje spowolnieniem ich perystaltyki), choroby zapalne jelit, takie jak np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, a także bóle brzucha o nieznanej przyczynie. Senesu nie powinny również przyjmować osoby z zaburzeniami elektrolitowymi i odwodnieniem. Senes jest przeciwwskazany u dzieci poniżej 12 lat, a także u kobiet ciężarnych i kobiet karmiących piersią.

Senes to roślina skuteczna w leczeniu zaparcia. Jest uważana za bezpieczną, o ile stosuje się ją doraźnie, przez krótki okres czasu. Po herbatę z senesu (np. Senes Fix, Red Senes Tea) lub tabletki z senesem (np. Senefol, Xenna Extra Comfort) warto sięgnąć, gdy zmiany w diecie i codziennej aktywności nie przywróciły prawidłowego rytmu wypróżnień. Senes to skuteczny środek na zaparcia, jednak przy dłuższym stosowaniu może prowadzić do zaburzenia perystaltyki jelit oraz zaburzeń elektrolitowych. Warto korzystać z tej rośliny rozważnie i jedynie wtedy, gdy jest to rzeczywiście konieczne.