Ból w klatce piersiowej - przyczyny, leczenie, profilaktyka

Ból w klatce piersiowej - jak może być odczuwany przez pacjenta?

Pacjent z bólem w klatce piersiowej odczuwa dyskomfort, któremu może towarzyszyć trudność w oddychaniu. Oprócz tego ból klatki piersiowej może mieć różny charakter zależnie od źródła problemu. Część pacjentów skarży się na ucisk na klatkę piersiową np. w okolicy mostka, któremu towarzyszy uczucie rozrywania, palenia i pieczenia. 

Dla procesu diagnostycznego wysoce istotne jest określenie charakteru bólu oraz jego lokalizacja. Wielu pacjentów może określić, że dokucza im ból po lewej lub prawej stronie klatki piersiowej, ból zamostkowy lub w klatce piersiowej po środku. Jaki jeszcze może być ból w klatce piersiowej? Może być to tępy ból w klatce, kłujący ból w piersiach, a także gniotący, nagły, stały lub przerywany. Bywa, że ma on charakter promieniujący w kierunku szyi i szczęki, ramion, barku czy być odczuwany jako ból w klatce piersiowej i plecach. Na tym jednak nie koniec - ból klatki piersiowej może mieć charakter jednostronny np. w przypadku półpaśca lub dwustronny - typowy dla chorób kręgosłupa w odcinku piersiowym. Niewykluczone są również takie pojęcia jak nasilone dolegliwości bólowe w prawym i lewym podżebrzu. Warto zwrócić uwagę jeszcze na inne stwierdzenia związane z bólem w klatce jak:

• ból w klatce piersiowej przy głębokim wdechu lub ogólnie przy oddychaniu,
• związany z posiłkiem,
• związany z wysiłkiem fizycznym,
• nasilający się zależnie od pozycji ciała (leżenia, chodzenia),
• okresowy, nieregularny.

Ból klatki piersiowej - możliwe przyczyny

Dyskomfort i ból w klatce piersiowej jest zróżnicowany, dlatego lista przyczyn również nie będzie krótka. Warto wziąć pod uwagę jakie narządy znajdują się w klatce piersiowej, nie powinien dziwić szereg potencjalnych możliwości - co boli w klatce piersiowej. Jak można podzielić te dolegliwości? M.in. z uwzględnieniem nadrzędnego układu, czyli:

• sercowo-naczyniowy - choroby mięśnia sercowego (np. kardiomiopatia, zapalenie osierdzia lub mięśnia sercowego), choroby naczyń wieńcowych (np. dławica piersiowa), tętniak aorty,
• pokarmowy - choroby przełyku (np. jego rozerwanie lub przepuklina, zaburzona motoryka), zapalenie trzustki, choroby dróg żółciowych i pęcherzyka,
• oddechowy - zapalenie płuc lub opłucnej, zatorowość płucna, odma,
• nerwowy - nerwobóle w klatce piersiowej np. neuralgia międzyżebrowa, półpasiec,
• układ mięśniowo-szkieletowy - ból związany z urazem klatki np. połamane żebra ze stłuczeniem mięśni.
   

Dolegliwości bólowe w klatce piersiowej można podzielić również w inny sposób - mając na uwadze charakter bólu, np.:

• ból (nagły, przeszywający) w klatce wymagający natychmiastowej interwencji ze względu na zagrożenie zdrowia i/lub życia,
• bolesność stopniowo narastająca, zależna od zwyczajów jedzeniowych lub aktywności fizycznej, która nie zagraża życiu, ale znacząco obniża jakość życia i codzienne funkcjonowanie.
   

Warto wiedzieć również, że ból w obrębie klatki piersiowej to nie wszystko. Znaczenie mają również inne objawy mu towarzyszące, m.in. trudności z oddychaniem, pogorszenie samopoczucie czy refluks.

Bóle w klatce piersiowej - kiedy wymagają wizyty u lekarza?

Ból klatki piersiowej połączony z ograniczoną wymianą tlenową stanowi istotne zagrożenie. Na jakie inne objawy towarzyszące należy zwrócić uwagę u pacjentów z bólem w piersi? Są to:

• duszność i problemy z oddychaniem np. ból podczas wdechu / wydechu z symptomami świadczącymi o niedotlenieniu,
• ból podczas przełykania pokarmów i dysfagia (zaburzenia połykania),
• gorączka i inne objawy świadczące o ostrej infekcji (np. kaszel połączony z krwiopluciem lub ropną wydzieliną),
• zmiany skórne np. typu pęcherzykowego, co może wiązać się z infekcją wirusową,
• zlewne poty,
• kołatanie serca,
• ból nieustępujący po odpoczynku i pojawiający się niezależnie od niego,
• obecność chorób towarzyszących np. niewydolność serca, choroba wieńcowa, zakrzepica,
• utratę przytomności, omdlenia,
• ostre wymioty i tkliwość brzucha,
• tachykardię (przyspieszone bicie serca),
• nabrzmiałe naczynia szyjne,
• znaczny wzrost lub spadek ciśnienia,
• nagłą i nieplanowaną utratę masy ciała.
   

Znaczenie mają również wyniki badania diagnostycznego - gastroskopia czy echokardiografia przełykowa.

Jak złagodzić ból w klatce piersiowej?

Łagodzenie bólu w obrębie klatki piersiowej zależy od przyczyny. Z częścią dolegliwości pacjenci mogą poradzić sobie samodzielnie stosując leki bez recepty. Zatem jak złagodzić ból w klatce piersiowej np. po jedzeniu? Można skorzystać ze środków zobojętniających jak mleczko na zgagę lub leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego w żołądku (pantoprazol lub omeprazol). Jeśli okażą się pomocne oznacza to, że dolegliwości są związane ze zgagą czy chorobą wrzodową żołądka. 

Co zrobić przy wysiłkowym bólu w klatce piersiowej? Pomocny może okazać się odpoczynek np. pozycja leżąca, głębokie i spokojne oddychanie lub pochylenie ciała do przodu w pozycji siedzącej (w części chorób serca). Znaczenie ma również uzupełnienie podstawowych płynów i związków mineralnych za pomocą elektrolitów w proszku. Swoją rolę w łagodzeniu bólu klatki piersiowej - w szczególności serca mają zioła i mieszanka wspierająca mięsień sercowy (np. z głogiem, serdecznikiem, kozłkiem i melisą). 

W przypadku jak stłuczenie klatki piersiowej wiele osób sięga po środki jak maści rozgrzewające lub chłodzące na bazie olejków eterycznych, mentolu czy kamfory. Oprócz tego pomocne są również doustne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne na bazie ibuprofenu np. Ibupar czy deksketoprofenu np. Kerdex. Spora część pacjentów może wybrać żel przeciwbólowy i przeciwzapalny np. na ból klatki piersiowej i pleców związany z obitymi żebrami. 

Przykładowo ból w klatce piersiowej po prawej stronie można również poczuć po jedzeniu np. w przypadku kamicy pęcherzyka żółciowego, gdzie ból promieniuje w różnych kierunkach. Z kolei ból w klatce piersiowej z lewej strony może pochodzić od promieniującego jelita (pomocne będą leki rozkurczające). Warto również pamiętać, że bóle w klatce niezależnie czy z prawej strony czy po lewej lub po środku mogą mieć pochodzenie psychogenne. Dlatego leki uspokajające znajdują również zastosowanie w niektórych dolegliwościach bólowych klatki piersiowej.

Warto wiedzieć, że sporą część dolegliwości bólowych klatki piersiowej łagodzą doraźne leki na receptę. Na przykład preparaty z nitrogliceryną, które rozszerzają naczynia wieńcowe wspierając krążenie okołosercowe w dławicy piersiowej.

Ból w klatce piersiowej - czy można mu zapobiegać?

Zdrowy tryb życia to najlepsza profilaktyka, która pozwala uniknąć wielu chorób i dolegliwości. Warto także kontrolować swój stan zdrowia - ogromne znaczenie mają tutaj badania profilaktyczne. Co powinny obejmować testy laboratoryjne uwzględniając przyczyny bólu w klatce piersiowej? Są to:

• pełna morfologia krwi ze stężeniem podstawowych składowych krwi jak erytrocyty, trombocyty i leukocyty,
• OB i CRP świadczące o stanie zapalnym i/lub infekcji,
• stężenie magnezu, potasu, wapnia biorących udział w skurczu mięśnia, a także żelaza o znaczeniu dla hemoglobiny i rozprowadzania tlenu,
• enzymy wątrobowe i trzustkowe,
• TSH i inne parametry tarczycy (nadczynności tarczycy może towarzyszyć tachykardia lub przełom tarczycowy),
• lipidogram (dla kontroli stanu naczyń wieńcowych),
• poziom witaminy B12, kwasu foliowego i homocysteiny.
   

W przypadku podejrzenia chorób zlokalizowanych w klatce pomocne mogą być potrzebne bardziej precyzyjne badania jak:

• kinaza kreatynowa (CK), która pomaga w diagnostyce zawału i chorób serca,
• troponiny serca (istotne dla zawału),
• D-dimery o znaczeniu dla chorób zakrzepowych,
• peptyd natriuretyczny w takich chorobach jak niewydolność serca czy choroby wieńcowe.
   

Pomocne w diagnostyce bólu w piersiach są również badania obrazowe do których zaliczyć można rentgen klatki piersiowej, echo serca, a także tomografię komputerową, rezonans magnetyczny i scyntygrafię.

Znaczenie w profilaktyce chorób w obrębie klatki piersiowej ma niewątpliwie zdrowy jadłospis np. dieta śródziemnomorska. Istotne są również dodatkowe składniki jak zioła np. głóg wspierający serce czy len przełyk i żołądek. Istotne są również minerały jak potas i magnez - wspomagające skurcz wszystkich mięśni, a także witaminy z grupy B - wspierające neurony. Nie bez znaczenia są takie składniki jak omega-3 czy koenzym Q10 dla zdrowia serca, a także cały szereg antyoksydantów jak witamina E, cynk, selen, likopen.

Przyczyny bólu w klatce piersiowej mogą być różne. Nie zawsze tego typu dolegliwość musi oznaczać zawał mięśnia sercowego, chociaż często jest z tym kojarzona. Nie wątpliwie jednak w wielu przypadkach ból w obrębie klatki piersiowej powinien być symptomem alarmującym, a kiedy nawraca warto poddać go dalszej diagnostyce.